ยาสมุนไพรใช้ป้องกันความเจ็บป่วยและรักษาโรคตามแบบพื้นบ้านมาแต่อดีตแล้ว ในปัจจุบันกลายเป็นยาที่นิยมใช้แพร่หลายทั่วโลกเพราะปลอดภัยและเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ได้ผลดีนอกจากการใช้ยาตามใบสั่งแพทย์
ผู้รู้ด้านสุขภาพบอกว่า "เดี๋ยวนี้ประชากรโลกกว่า 80% ใช้ยาสมุนไพรดูแลสุขภาพเบื้องต้น ยาจากธรรมชาติเหล่านี้ขายดีกว่ายาสังเคราะห์ทั่วไปเสียอีก" แต่ผู้เชี่ยวชาญด้านตัวยาสมุนไพรก็ยังแนะว่าควรใช้ยาอย่างระมัดระวัง และศึกษาให้ดีไม่ควรบริโภคตามใจชอบ
บำรุงสุขภาพ
กระเทียม
"กระเทียมเป็นหนึ่งในสมุนไพรที่ดีที่สุดที่อยู่ใกล้เรา" เพราะมีประสิทธิภาพดีในการต้านไวรัส ยีสต์ และพยาธิ แถมยังรับมือกับพวกแบคทีเรีย และมีผลดีเป็นเลิศในการบำรุงหัวใจ ช่วยป้องกันโรคหัวใจวาย
วิธีใช้ : จากการวิจัยพบว่ากระเทียมทุกรูปแบบมีคุณประโยชน์ทั้งนั้นไม่ว่าจะเป็นแบบสด หุงต้มแล้ว หรือทำเป็นผงกระเทียมเม็ด และแบบแคปซูลที่ขจัดกลิ่นและทำเป็นกลาง ก็มีวางจำหน่ายแล้ว ผู้เชี่ยวชาญแนะว่าเพื่อผลดีต่อสุขภาพควรรับประทานครั้งละ 1 แคปซูล 3 เวลาหลังอาหาร
ถนอมผิว
ว่านหางจระเข้
หรือที่เรียกกันว่า Aloe vera คุณสมบัติโดดเด่นที่รู้กันดีมาหลายศตวรรษแล้วคือการรักษาแผลไฟไหม้ และแผลแมลงสัตว์กัดต่อย แถมยังเป็นมอยส์เจอไรเซอร์ชั้นดีสำหรับผิวด้วย โดยเฉพาะกรณีที่ถูกแดดเผา แต่หากผิวโดนไฟไหม้ขั้นรุนแรงควรพบแพทย์ เผื่อเกิดภาวะติดเชื้อ หรือถ้าโดนแมลงสัตว์กัดต่อยก็ควรดูด้วยว่ามีลักษณะอาการเป็นภูมิแพ้หรือเปล่า
วิธีใช้ : ควรวางกระถามปลูกว่านหางจระเข้ไว้ในห้องครัว ซึ่งน่าจะเกิดไฟลวกน้ำร้อนลวกได้มากที่สุด พอมีอุบัติเหตุก็แค่หักว่านสักใบ ใช้เจลของมันทาบริเวณแผล หรือจะซื้อแบบที่ทำสำเร็จก็มีขายทั่วไป ถ้าจะใช้ว่านหางจระเข้สดๆจากต้น ควรระวัง ยางสีเหลืองที่อยู่บริเวณชั้นนอกของใบซึ่งอาจระคายเคืองผิว ส่วนที่เป็นตัวยาคือเจลสีขาวด้านใน
คำเตือน : ทางที่ดีควรใช้ภายนอก จะดื่มเจลว่านหางจระเข้ผสมน้ำก็ได้ แต่อย่าผสมกับน้ำผลไม้อื่นๆจะทำให้ท้องร่วงอย่างแรง
แตงโม
เนื้อแตงโมที่เรากินกันบ่อยๆนี่แหละ ถ้ากินหนึ่งซีกจะช่วยแก้กระหาย แก้ขมปาก ดับกลิ่นปากได้ดี
วิธีใช้ : กินเนื้อแตงโมสด
ผักชีลาว
เป็นหนึ่งในแหล่งวิตามินที่อุดมมากที่สุด และยังระงับกลิ่นลมหายใจไม่พึงปรารถนาอย่างได้ผล โดยเฉพาะเวลากินกระเทียมหรือหัวหอม
วิธีใช้ : ควรรับประทานสดๆ แม้ว่าจะมีการสกัดเป็นตัวยาสำเร็จรูปแล้วก็ตาม เด็ดกินสักก้านหรือกินที่เขาโรยหน้ามากับอาหารนั่นแหละดี
คำเตือน : ไม่มี สำหรับผักชีลาวสด แต่ควรเลี่ยงรับประทานผักชีลาวในแบบสกัดเป็นน้ำมันเพราะอาจระคายเคืองถึงขั้นเป็นพิษได้
เมารถ-เมาเรือ
ขิง
จากการวิจัยในอเมริกาพบว่าขิงช่วยแก้อาการคลื่นเหียนอาเจียนเวลานั่งรถลงเรือ ดีกว่ายาตามร้านทั่วไป เพราะว่าไม่ทำให้รู้สึกง่วงซึมเหมือนการใช้ยาสังเคราะห์ หรือดื่มแก้คลื่นไส้และจุกเสียด การดื่มน้ำขิงร้อนๆยังช่วยขับเสมหะ แต่ถ้าไม่หายควรพบแพทย์
วิธีใช้ : ดื่มน้ำขิงก่อนเดินทางสักครึ่งชั่วโมง ผสมผงขิงประมาณ 1/4 หรือครึ่งช้อนโต๊ะ หรือใส่ขิงสดในน้ำร้อน 1 ถ้วย เติมน้ำผึ้งหรือมะนาวเพื่อเพิ่มรสชาติ หรือกินขิงแบบแคปซูลขนาด 500 มม.สัก 1-2 เม็ด อย่าลืมอ่านวิธีใช้ที่ระบุไว้บนขวด
คำเตือน : ในตำราจีนบอกว่าขิงทำให้เกิดการหดตัวของมดลูกหากรับประทานปริมาณมาก แต่ถ้ากินจำนวนน้อยจะให้ผลดีไม่มีผลเสียข้างเคียง ผู้รู้แนะนำผู้ที่กำลังตั้งครรภ์ควรหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำขิงแก้อาการวิงเวียน
บรรเทาอาการไอและไข้หวัด
ฟ้าทะลายโจร
ชื่อเรียกกันหลากหลาย ในกรุงเทพฯเรียก ฟ้าทะลาย หรือน้ำลายพังพอน ถ้าไปทางสงขลาจะเรียกว่า หญ้ากันงู และทางพัทลุงเรียกฟ้าสะท้าน แต่ละชื่อล้วนดุเดือด สมกับความขมเหลือร้ายและคุณสมบัติของมันในการแก้ไข้เจ็บคอ
ใช้ใบฟ้าทะลายสด 1-3 กำมือ ต้มกับน้ำ 10-15 นาที ดื่มก่อนอาหาร วันละ 3 ครั้ง หรือเวลามีอาการ แต่ถ้าจะแก้อาการเจ็บคอ ใช้เพียง 1 กำมือก็พอ หรือจะหาซื้อแบบลูกกลอน ยาเม็ด และแคปซูลก็มีขาย
คำเตือน : บางคนอาจจะแพ้ โดยมีอาการปวดท้อง ท้องเสีย ปวดเอว เวียนหัว ควรหยุดยา และไม่ควรกินติดต่อกันนาน จะทำให้มือเท้าชา อ่อนแรงได้ นอกจากนี้ยาที่ทำเป็นลูกกลอนต้องระวัง อย่าเก็บไว้เกิน 3 เดือน ยาจะเสื่อมอายุ
มะขามป้อม
บางคนชอบกินเล่น แต่หากินไม่ได้ง่ายๆเสียแล้วสมัยนี้ ผลสดมีรสเปรี้ยวอมฝาด เป็นยาบำรุง ทำให้สดชื่น แก้กระหายน้ำ แก้ไอ แก้หวัด กระตุ้นน้ำลาย ละลายเสมหะ และยังช่วยระบายขับปัสสาวะ แก้เลือดออกตามไรฟัน แก้คอแห้ง
วิธีใช้ : ใช้เนื้อผลแก่สดครั้งละประมาณ 2-3 ผล โขลกพอแหละ เติมเกลือเล็กน้อย อมหรือกินวันละประมาณ 3-4 ครั้ง
มะนาว
กรดในน้ำมะนาวกระตุ้นให้มีการขับน้ำลายออกมาก คอจึงชุ่มชื้น ลดอาการไอได้ดี
วิธีใช้ : ผลสดคั้นน้ำ จะได้น้ำมะนาวเข้มข้น ใส่เกลือนิดหน่อย จิบบ่อยๆหรือทำเป็นน้ำมะนาวใส่เกลือและน้ำ แต่ให้รสจัดกว่าที่เราดื่มปกติเล็กน้อย จะใส่น้ำตาลกรวดให้รสหวานก็ได้ ดื่มบ่อยๆ
คำเตือน : คนเป็นโรคกระเพาะอาหารไม่ควรกินมะนาวเข้มข้น
นอนไม่หลับ
ขี้เหล็ก
ใบสีสารอัลคาลอยด์ เมื่อสกัดด้วยแอลกอฮอล์ มีฤทธิ์กดประสาทส่วนกลาง ช่วยให้นอนหลับและระงับอาการตื่นเต้นทางประสาทได้ แต่ไม่ใช่ยานอนหลับโดยตรง
วิธีใช้ : ใช้ใบแห้งหนัก 30 กรัม หรือใบสด 50 กรัม ต้มเอาน้ำดื่มก่อนนอน หรือใช้ใบอ่อนทำเป็นยาดองเหล้า โดยใส่เหล้าขาวพอท่วมยา แช่ไว้ 7 วัน ให้น้ำยาสม่ำเสมอทุกวัน กรองเอากากยาออก จะได้น้ำยาดองขี้เหล็ก ดื่มครั้งละ 1-2 ช้อนชาก่อนนอน
ผู้รู้ด้านสุขภาพบอกว่า "เดี๋ยวนี้ประชากรโลกกว่า 80% ใช้ยาสมุนไพรดูแลสุขภาพเบื้องต้น ยาจากธรรมชาติเหล่านี้ขายดีกว่ายาสังเคราะห์ทั่วไปเสียอีก" แต่ผู้เชี่ยวชาญด้านตัวยาสมุนไพรก็ยังแนะว่าควรใช้ยาอย่างระมัดระวัง และศึกษาให้ดีไม่ควรบริโภคตามใจชอบ
บำรุงสุขภาพ
กระเทียม
"กระเทียมเป็นหนึ่งในสมุนไพรที่ดีที่สุดที่อยู่ใกล้เรา" เพราะมีประสิทธิภาพดีในการต้านไวรัส ยีสต์ และพยาธิ แถมยังรับมือกับพวกแบคทีเรีย และมีผลดีเป็นเลิศในการบำรุงหัวใจ ช่วยป้องกันโรคหัวใจวาย
วิธีใช้ : จากการวิจัยพบว่ากระเทียมทุกรูปแบบมีคุณประโยชน์ทั้งนั้นไม่ว่าจะเป็นแบบสด หุงต้มแล้ว หรือทำเป็นผงกระเทียมเม็ด และแบบแคปซูลที่ขจัดกลิ่นและทำเป็นกลาง ก็มีวางจำหน่ายแล้ว ผู้เชี่ยวชาญแนะว่าเพื่อผลดีต่อสุขภาพควรรับประทานครั้งละ 1 แคปซูล 3 เวลาหลังอาหาร
ถนอมผิว
ว่านหางจระเข้
หรือที่เรียกกันว่า Aloe vera คุณสมบัติโดดเด่นที่รู้กันดีมาหลายศตวรรษแล้วคือการรักษาแผลไฟไหม้ และแผลแมลงสัตว์กัดต่อย แถมยังเป็นมอยส์เจอไรเซอร์ชั้นดีสำหรับผิวด้วย โดยเฉพาะกรณีที่ถูกแดดเผา แต่หากผิวโดนไฟไหม้ขั้นรุนแรงควรพบแพทย์ เผื่อเกิดภาวะติดเชื้อ หรือถ้าโดนแมลงสัตว์กัดต่อยก็ควรดูด้วยว่ามีลักษณะอาการเป็นภูมิแพ้หรือเปล่า
วิธีใช้ : ควรวางกระถามปลูกว่านหางจระเข้ไว้ในห้องครัว ซึ่งน่าจะเกิดไฟลวกน้ำร้อนลวกได้มากที่สุด พอมีอุบัติเหตุก็แค่หักว่านสักใบ ใช้เจลของมันทาบริเวณแผล หรือจะซื้อแบบที่ทำสำเร็จก็มีขายทั่วไป ถ้าจะใช้ว่านหางจระเข้สดๆจากต้น ควรระวัง ยางสีเหลืองที่อยู่บริเวณชั้นนอกของใบซึ่งอาจระคายเคืองผิว ส่วนที่เป็นตัวยาคือเจลสีขาวด้านใน
คำเตือน : ทางที่ดีควรใช้ภายนอก จะดื่มเจลว่านหางจระเข้ผสมน้ำก็ได้ แต่อย่าผสมกับน้ำผลไม้อื่นๆจะทำให้ท้องร่วงอย่างแรง
แตงโม
เนื้อแตงโมที่เรากินกันบ่อยๆนี่แหละ ถ้ากินหนึ่งซีกจะช่วยแก้กระหาย แก้ขมปาก ดับกลิ่นปากได้ดี
วิธีใช้ : กินเนื้อแตงโมสด
ผักชีลาว
เป็นหนึ่งในแหล่งวิตามินที่อุดมมากที่สุด และยังระงับกลิ่นลมหายใจไม่พึงปรารถนาอย่างได้ผล โดยเฉพาะเวลากินกระเทียมหรือหัวหอม
วิธีใช้ : ควรรับประทานสดๆ แม้ว่าจะมีการสกัดเป็นตัวยาสำเร็จรูปแล้วก็ตาม เด็ดกินสักก้านหรือกินที่เขาโรยหน้ามากับอาหารนั่นแหละดี
คำเตือน : ไม่มี สำหรับผักชีลาวสด แต่ควรเลี่ยงรับประทานผักชีลาวในแบบสกัดเป็นน้ำมันเพราะอาจระคายเคืองถึงขั้นเป็นพิษได้
เมารถ-เมาเรือ
ขิง
จากการวิจัยในอเมริกาพบว่าขิงช่วยแก้อาการคลื่นเหียนอาเจียนเวลานั่งรถลงเรือ ดีกว่ายาตามร้านทั่วไป เพราะว่าไม่ทำให้รู้สึกง่วงซึมเหมือนการใช้ยาสังเคราะห์ หรือดื่มแก้คลื่นไส้และจุกเสียด การดื่มน้ำขิงร้อนๆยังช่วยขับเสมหะ แต่ถ้าไม่หายควรพบแพทย์
วิธีใช้ : ดื่มน้ำขิงก่อนเดินทางสักครึ่งชั่วโมง ผสมผงขิงประมาณ 1/4 หรือครึ่งช้อนโต๊ะ หรือใส่ขิงสดในน้ำร้อน 1 ถ้วย เติมน้ำผึ้งหรือมะนาวเพื่อเพิ่มรสชาติ หรือกินขิงแบบแคปซูลขนาด 500 มม.สัก 1-2 เม็ด อย่าลืมอ่านวิธีใช้ที่ระบุไว้บนขวด
คำเตือน : ในตำราจีนบอกว่าขิงทำให้เกิดการหดตัวของมดลูกหากรับประทานปริมาณมาก แต่ถ้ากินจำนวนน้อยจะให้ผลดีไม่มีผลเสียข้างเคียง ผู้รู้แนะนำผู้ที่กำลังตั้งครรภ์ควรหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำขิงแก้อาการวิงเวียน
บรรเทาอาการไอและไข้หวัด
ฟ้าทะลายโจร
ชื่อเรียกกันหลากหลาย ในกรุงเทพฯเรียก ฟ้าทะลาย หรือน้ำลายพังพอน ถ้าไปทางสงขลาจะเรียกว่า หญ้ากันงู และทางพัทลุงเรียกฟ้าสะท้าน แต่ละชื่อล้วนดุเดือด สมกับความขมเหลือร้ายและคุณสมบัติของมันในการแก้ไข้เจ็บคอ
ใช้ใบฟ้าทะลายสด 1-3 กำมือ ต้มกับน้ำ 10-15 นาที ดื่มก่อนอาหาร วันละ 3 ครั้ง หรือเวลามีอาการ แต่ถ้าจะแก้อาการเจ็บคอ ใช้เพียง 1 กำมือก็พอ หรือจะหาซื้อแบบลูกกลอน ยาเม็ด และแคปซูลก็มีขาย
คำเตือน : บางคนอาจจะแพ้ โดยมีอาการปวดท้อง ท้องเสีย ปวดเอว เวียนหัว ควรหยุดยา และไม่ควรกินติดต่อกันนาน จะทำให้มือเท้าชา อ่อนแรงได้ นอกจากนี้ยาที่ทำเป็นลูกกลอนต้องระวัง อย่าเก็บไว้เกิน 3 เดือน ยาจะเสื่อมอายุ
มะขามป้อม
บางคนชอบกินเล่น แต่หากินไม่ได้ง่ายๆเสียแล้วสมัยนี้ ผลสดมีรสเปรี้ยวอมฝาด เป็นยาบำรุง ทำให้สดชื่น แก้กระหายน้ำ แก้ไอ แก้หวัด กระตุ้นน้ำลาย ละลายเสมหะ และยังช่วยระบายขับปัสสาวะ แก้เลือดออกตามไรฟัน แก้คอแห้ง
วิธีใช้ : ใช้เนื้อผลแก่สดครั้งละประมาณ 2-3 ผล โขลกพอแหละ เติมเกลือเล็กน้อย อมหรือกินวันละประมาณ 3-4 ครั้ง
มะนาว
กรดในน้ำมะนาวกระตุ้นให้มีการขับน้ำลายออกมาก คอจึงชุ่มชื้น ลดอาการไอได้ดี
วิธีใช้ : ผลสดคั้นน้ำ จะได้น้ำมะนาวเข้มข้น ใส่เกลือนิดหน่อย จิบบ่อยๆหรือทำเป็นน้ำมะนาวใส่เกลือและน้ำ แต่ให้รสจัดกว่าที่เราดื่มปกติเล็กน้อย จะใส่น้ำตาลกรวดให้รสหวานก็ได้ ดื่มบ่อยๆ
คำเตือน : คนเป็นโรคกระเพาะอาหารไม่ควรกินมะนาวเข้มข้น
นอนไม่หลับ
ขี้เหล็ก
ใบสีสารอัลคาลอยด์ เมื่อสกัดด้วยแอลกอฮอล์ มีฤทธิ์กดประสาทส่วนกลาง ช่วยให้นอนหลับและระงับอาการตื่นเต้นทางประสาทได้ แต่ไม่ใช่ยานอนหลับโดยตรง
วิธีใช้ : ใช้ใบแห้งหนัก 30 กรัม หรือใบสด 50 กรัม ต้มเอาน้ำดื่มก่อนนอน หรือใช้ใบอ่อนทำเป็นยาดองเหล้า โดยใส่เหล้าขาวพอท่วมยา แช่ไว้ 7 วัน ให้น้ำยาสม่ำเสมอทุกวัน กรองเอากากยาออก จะได้น้ำยาดองขี้เหล็ก ดื่มครั้งละ 1-2 ช้อนชาก่อนนอน
