ในแต่ละวัน คุณนั่งทำงานกี่ชั่วโมง? เมื่อกลับถึงบ้าน คุณนั่งดูโทรทัศน์หรือเล่นคอมพิวเตอร์ต่ออีกกี่ชั่วโมง? หากนำตัวเลขทั้งสองมารวมกัน แล้วเกินกว่า 11 ชั่วโมง แสดงว่า คุณกำลังทำลายสุขภาพตัวเองอยู่ทุกวันเพราะนั่งนานเกินไป
งานวิจัยจากมหาวิทยาลัยซิดนีย์พบว่า การนั่งนานเกินกว่า 11 ชั่วโมงต่อวัน ส่งผลเพิ่มความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรได้ถึง 40% เมื่อเทียบกับคนที่นั่งไม่ถึง 4 ชั่วโมงต่อวัน ข้ามมาอีกฟากที่งานวิจัยจากฝั่งอังกฤษพบว่า คนที่นั่งดูโทรทัศน์หรือเล่นคอมพิวเตอร์นานเกินกว่า 4 ชั่วโมงต่อวัน มีความเสี่ยงที่จะต้องเข้าโรงพยาบาลเพราะโรคหัวใจ พอๆกับคนที่สูบบุหรี่เลยทีเดียว!! ที่น่าสนใจมากคือ แม้ว่าจะมีการออกกำลัง 30-60 นาทีต่อวันสม่ำเสมอ ก็ไม่สามารถลบล้างผลเสียต่อสุขภาพที่เกิดขึ้นจากการนั่งนานเกินได้
โดยปกติแล้วการขยับไปมาของกล้ามเนื้อ โดยเฉพาะกล้ามเนื้อมัดใหญ่อย่างสะโพกและขา จะส่งผลกระตุ้นการทำงานของเอนไซม์ต่างๆ ซึ่งทำหน้าที่สำคัญในระบบเมตาบอลิสซึม หรือระบบเผาผลาญ ดังนั้น การนั่งนานๆ กล้ามเนื้อไม่ได้ขยับเคลื่อนไหว จึงส่งผลให้เอนไซม์ในกลุ่มดังกล่าวทำงานลดลง ระดับของไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูงขึ้น ระดับของคอเลสเตอรอลตัวดีคือ HDL ลดลง ร่างกายมีภาวะดื้อต่ออินซูลินมากขึ้น หรือพูดง่ายๆว่า ความเสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวานเพิ่มขึ้น
เมื่อผลเสียต่อสุขภาพของการนั่งนานๆถูกเผยแพร่ในวงกว้าง นักวิจัยหลากสาขาต่างก็พากันคิดหากลยุทธที่จะแก้ไขปัญหา มีทั้งคิดค้นโต๊ะทำงานแบบยืนทำงานพร้อมสายพานเดิน หรือคิดเปลี่ยนเก้าอี้ทำงานให้กลายเป็นลูกบอลขนาดใหญ่ เพื่อบังคับให้นั่งทำไปทรงตัวบนบอลไป แต่ว่าทั้งสองวิธียังดูฮาเกินไปในการนำมาปฏิบัติจริง เอาเป็นว่า เรามาปรับตัวกันเล็กๆน้อยๆต่อไปนี้ดีกว่า รับประกันว่าทำตามได้ไม่ยาก และช่วยลดเวลาการนั่งนิ่งๆทำงานลงได้อย่างแน่นอน
1. พยายามเตือนตัวเองให้ขึ้นลงบันได และเดินไปติดต่องานแทนการยกหูโทรศัพท์
2. ควรใช้โทรศัพท์แบบไร้สาย ได้โอกาสลุกเดินไปมารอบห้องทำงาน
3. ตั้งนาฬิกาให้ดังเตือนทุก 20 นาที สำหรับวันที่ต้องนั่งต่อเนื่องหน้าจอคอมพิวเตอร์ เพื่อพักสายตา ลุกขึ้นยืน ยืดเส้นยืดสาย หรือเดินไปรอบๆห้อง
4. ไม่ดูโทรทัศน์นานเกินกว่า 2 ชั่วโมงต่อวัน
5. ขณะดูโทรทัศน์ ช่วงพักโฆษณาควรยืดเส้นสายบ้าง โดยการลุกขึ้นยืน กระโดดตบ เหวี่ยงแขน โยคะ หรือเดินไปมาเพื่อให้กล้ามเนื้อได้ขยับ
6. หาอุปกรณ์เพิ่มความฟิตไว้ใกล้ๆตัว เช่น วางดัมบ์เบลเล็กๆไว้ใต้โต๊ะทำงาน หรือวางห่วงฮูล่าฮูปไว้บริเวณพักผ่อนดูโทรทัศน์ จะได้รู้สึกใกล้มือเวลาหยิบมาเล่นเวลาว่างๆ
เรียบเรียงบทความจาก: พญ.ธิดากานต์ รุจิพัฒนกุล pleasehealth.com