เลือดประจำเดือน หมายถึง  เลือดที่มีการไหลออกมาจากช่องคลอดทุกรอบเดือน  เกิดจากมีการสลายคัวของเยื่อบุภายในโพรงมดลูก  โดยจะเริ่มเกิดขึ้นกับผู้หญิงเมื่อเริ่มเข้าสูวัยเจริญพันธุ์  จนกระทั่งถึงวัยหมดประจำเดือน  โดยทั่วไปผู้หญิงจะมีประจำเดือนครั้งแรกเมื่ออายุระหว่าง 11-14 ปี  ปกติไม่ควรเร็วกว่า 9 ปี  และไม่ควรช้ากว่า 18  ปี

การมีประจำเดือนเกิดจากกรเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมน  อุณหภูมิของร่างกาย  การพัฒนาของไข่  และการเปลี่ยนแปลงของเยื่อบุผนังมดลูก   ดังนี้

1. ในแต่ละเดือน   ต่อมใต้สมองจะผลิตฮอร์โมนฟอลลิควิล่าร์  สติมูเลติ้ง  (Follicular  Stimulating  Hormone)  ไปกระตุ้นให้ไข่อ่อนที่อยู่ในถุงหุ้มในรังไข่เจริญเติบโตขึ้น  และในระยะนี้รังไข่จะสร้างฮอร์โมนเอสโตรเจนขึ้นด้วย  จึงมีผลทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกหนาขึ้น

2. จนถึงวันที่ 14 ของรอบประจำเดือน ต่อมใต้สมองก็จะส่งฮอร์โมนลูติไนซิ่ง (Luteinizing  Hormone) ไปกระตุ้นให้ไข่สุกและหลุดออกจากถุงหุ้ม  ส่วนปลายของท่อนำไข่ก็จะโบกพัดให้ไข่เคลื่อนที่เข้าไปภายในท่อนำไข่  และพร้อมที่จะผสมกับอสุจิได้ 

3. รอยแตกของถุงหุ้มไข่จะยังคงเจริญต่อไปกลายเป็นคอร์ปัส ลูเตียม  หรือที่เรียวกว่า  อวัยวะสีเหลือง  ซึงจะยังคงให้ฮอร์โมนเอสโตรเจนต่อไป  และให้ฮอร์โมนเพิ่มขึ้นอีกชนิดหนึ่ง  คือ ฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน  อันเป็นฮอร์โมนที่จะช่วยทำให้เยื่อบุมดลูกหนานุ่ม  มีน้ำเลี้ยงที่สมบูรณ์พร้อมที่จะรีบการฝังตัวของไข่ที่ปฏิสนธิแล้วเพื่อให้เจริญเติบโตต่อไปเป็นทารก

4. ถ้าหากไข่ไม่มีการผสมก็จะสลายตัวและถูกขับออกมาพร้อมกับเยื่อบุโพรงมดลูกที่ลอกตัวหลุดออกมาเป็นเลือดประจำเดือน

รอบประจำเดือน

รอบประจำเดือน หมายถึง ระยะเวลาตั้งแต่วันแตกของประจำเดือนจนกระทั่งถึงวันก่อนประจำเดือนมาครั้งต่อไป  รอบเดือนขอผู้หญิงแต่ละคนจะมีระยะเวลาแตกต่างกันมาก แต่โดยปกติแล้วควรเป็น 28 + 7 วัน  คือ คนที่มีรอบเดือนอยู่ในระยะ 21 35 วัน ถือว่าปกติ  ระยะที่มีประจำเดือนจะกิเวลาประมาณ 3-7 วัน  และจำนวนเลือดที่เสียไปแต่ละเดือนประมาณ 50-70  มิลลิลิตร  ในปีแรกๆ ที่มีประจำเดือน และในวัยใกล้หมดประจำเดือน  ประตะเดือนมักจะมาไม่สม่ำเสมอ  และบางเดือนก็ไม่มาเลย  เนื่องจากไม่มีไข่สุกหรือไม่มีการตกไข่

ลักษณะของเลือดประจำเดือนที่ปกติ

1. รอบประจำเดือน ควรอยู่ในช่วง 28 + 7 วัน
2. ระยะเวลาที่เลือดออก  ประมาณ 3-5  วัน  ไม่ควรน้อยกว่า 1 วัน  และไม่ควรนานเกิน 7 วัน
3. จำนวนเลือดที่ออกประมาณ 100-150  ลูกบาศก์เซนติเมตร  หรือถ้าใช้ผ้าอนามัยก็ไม่เกิน  3 ผืนชุ่มๆ / วัน
4. ลักษณะของเลือดที่ออก  ควรเป็นเลือดน้ำ  ไม่ใช่เลือดลิ่ม  วันแรกๆ จะมีสีแดงคอนข้างสด  วันต่อมาจะค่อยๆ จางและหมดไป
5. อาการร่วม  อาจมีอาการปวดท้องข้างในวันต้นๆ เพราะมดลูกจะบีบตัว  บางคนอาจมีอาการนำ ก่อนการมีประจำเดือน เช่น เมื่อยหลัง หน้าอกคัดตึง อ่อนเพลีย เหนื่อย หงุดหงิด หรือรู้สึกซึมเศร้า
 
สอบถามปัญหาเกี่ยวกับประจำเดือนได้ที่นี่ค่ะ