เรื่องของโรคไตที่ไม่ควรประมาทแม้วัยยังน้อยๆ การตรวจสุขภาพไตบ้างเป็นครั้งคราว จำเป็นเพื่อควบคุมการติดเชื้อในไตที่หมายถึงความปลอดภัยในชีวิตคุณด้วย ปัจจุบันนี้มีผู้ป่วยด้วยโรคไตเพิ่มขึ้นทุกๆปี และเป็นโรคที่ส่งสัญญาณอันตรายต่อสุขภาพของประชาชน ที่น่ากลัวคือ ผู้ป่วยโดยมากมักเสียชีวิตใน 3 เดือน หลังการตรวจพบว่าเป็นโรคนี้จากแพทย์
ทำไมต้องตรวจปัสสาวะเพื่อหาโรคไต
เพื่อตรวจหาโปรตีนในปัสสาวะซึ่งเป็นสัญญาณบ่งบอกว่า ขณะนี้ไตกำลังเสียหายหรือถูกทำลายจากโรคอื่นๆหรือไม่ หรืออาจมีการชำรุดฉีกขาดเกิดขึ้น แพทย์แนะนำให้ตรวจปัสสาวะปีละครั้ง โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสียง เช่น มีวัยเกิน 50 ปีขึ้นไป ผู้สูบบุหรี่ทุกวัย ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคไต และผู้ป่วยด้วยโรคเบาหวาน
จะวินิจฉัยได้อย่างไร
แพทย์จะพบสัญญาณอันตรายดังกล่าว เช่น หากมีเลือดในปัสสาวะหรือมีโปรตีนในระดับสูง เราก็จะถูกส่งไปพบแพทย์ที่เชี่ยวชาญด้านไต โดยเฉพาะซึ่งอาจต้องตรวจรายละเอียดไปอีก เช่น เอกซเรย์ อัลตร้าซาวด์ ตรวจเลือด หรือการตัดชิ้นเนื้อของไตไปตรวจสอบ
สาเหตุธรรมดาๆของการเกิดโรคไตคืออะไร
พื้นฐานที่สุดคือโรคจากกลุ่มเส้นโลหิตที่ไตอักเสบ ทำให้ผอมแห้ง น้ำหนักลดลง เป็นการติดเชื้อของไต ส่วนอีกสาเหตุหนึ่งก็คือการเป็นโรคเบาหวาน
ทำอย่างไรไม่ให้โรคนี้ลุกลามหนักขึ้น
ถ้าพบแต่แรกๆก็อาจคุมไม่ให้การแพร่เชื้อก้าวหน้าไปถึงอาการไตวายได้กว่าครึ่ง เช่นการคุมโดยใช้ยาควบคุมความดันเลือดหรือ ACE (Angiotensin Converting Enzyme) เป็นตัวยับยั้ง
จริงไหมที่ว่า คนสูงอายุจะเสี่ยงกว่าเด็กๆ
ไม่เสอมไป แม้โรคนี้จะเกิดกับผู้ที่วัยเกิน 50 ปีส่วนมาก แต่เด็กๆก็อาจเป็นโรคไตได้เช่นกัน
สัญญาณเตือนล่วงหน้าว่าจะเป็นโรคไต
โชคร้ายที่โรคนี้ได้สมญาว่าเป็น "โรคหลบๆซ่อนๆ" จึงไม่มีสัญญาณเตือนปรากฎชัดเจน แต่ที่พบบ่อยๆก็ได้แก่ ข้อบวม ปัสาวะเป็นฟองหรือสีขุ่นหรือมีสีเข้มเหมือนน้ำโคล่า เหนื่อยง่าย ร่างกายอ่อนแอ อาเจียน คลื่นไส้ หากมีอาการทั้งหมดนี้ ควรรีบไปพบแพทย์ไม่ว่าจะอยู่ในวัยใด
อะไรทำให้เกิด อาการไตวายและจะรักษาอย่างไร
โรคนี้เกิดจากกรรมพันธ์ประมาณ 10% จากเหตุของไตวาย เกิดจาการมีซีสต์นับร้อยๆถุงที่ขยายจำนวนและเพิ่มความกดดันต่อเนื้อเยื่อที่มีสุขภาพดี ทำให้เกิดกระบวนการเสื่อมถอยของไตในการทำงาน เด็กที่เกิดจากพ่อแม่ที่เป็นโรคนี้มีโอกาสถึง 50%ที่จะเกิดโรคไตขึ้นชีวิต แต่การตรวจหาซีสต์ในไตนี้จะยังไม่สามารถพบได้หากมีวัยไม่ถึง 20 ปี
จะป้องกันการเกิดนิ่วในไตได้อย่างไร
วิธีที่ดีที่สุดก็คือ ควรดื่มน้ำให้มากขึ้น ระวังอย่าให้ร่างกายกระหายน้ำ เพราะหินปูนในไตนั้นมักเกิดในช่วงระหว่างการขับถ่ายปัสสาวะเพราะเป็นวิธีทางธรรมชาติของร่างกาย ในปัสสาวะมีสารละลาย แคลเซียมและกรดยูริกปนอยู่ ในช่วงการขับถ่าย อาจมีการตกตะกอนสะสมเป็นหินปูนในไตได้หากเราดื่มน้ำน้อยเกินไปทำให้ร่างกายขจัดออกมาไม่หมด ดังนั้น จึงควรดื่มน้ำมากๆโดยเฉพาะในฤดูร้อนและผู้ที่อยู่ในเขตร้อนเพื่อให้ตกตะกอนในเหงื่อและปัสสาวะถูกระบายออกมาให้หมด
วิถีชีวิตแบบไหนที่ช่วยสุขภาพไตของเราได้
มีการวิจัยพบว่าบุหรี่มีผลกับการเกิดโรคไต ทำให้เพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อในไตมากขึ้น นอกจากนี้ ผู้มีน้ำหนักเกินและเป็นโรคเบาหวานก็เสี่ยงสูงเช่นกัน สิ่งที่คนหนุ่มสาวควรระวังก็คือพยายามดื่มน้ำทั้งก่อนและหลังในระหว่างช่วงที่ออกกำลังกาย
มีโรคอะไรที่อาจก่อให้เกิดโรคไตได้บ้าง
โรคเบาหวานจะนำไปสู่โรคไต คนไข้เบาหวานถึง 1 ใน 3 ที่พัฒนาสู่การเป็นโรคนี้ โรคความดันโลหิตสูงก็เป็นอีกโรคหนึ่งของสาเหตุโรคไตได้ โดยเฉพาะหากเป็นในคนอายุน้อยๆ 95% ของคนหนุ่มสาววัยต่ำกว่า 30 ปีที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงจะเป็นโรคไตประกอบด้วย
การปลูกถ่ายอวัยวะของไต
เร็วๆนี้ในต่างประเทศมีการผ่าตัดที่เรียกว่า Laparoscopic Surgery เป็นการผ่าตัดเปลี่ยนไตให้ผู้ป่วยโดยที่ผู้บริจาคยังมีชีวิตอยู่ การผ่าตัดนี้ใช้เวลาสั้นๆที่โรงพยาบาลประมาณ 2 -3 วัน และการพักฟื้นที่บ้านอีกประมาณ 3 สัปดาห์ก็จะไปทำงานได้ตามปกติ ทำให้ผู้บริจาคตระหนักว่า เป็นไปได้ที่จะมีชีวิตอยู่ตามปกติแม้จะมีไตข้างเดียวก็ตาม ทั้งนี้วิธีนี้ผู้บริจาคยังสามารถช่วยญาติหรือคนที่รักให้มีชีวิตยืนยาวต่อไปได้ด้วยความช่วยเหลือจากตนอีกด้วย
ทำไมต้องตรวจปัสสาวะเพื่อหาโรคไต
เพื่อตรวจหาโปรตีนในปัสสาวะซึ่งเป็นสัญญาณบ่งบอกว่า ขณะนี้ไตกำลังเสียหายหรือถูกทำลายจากโรคอื่นๆหรือไม่ หรืออาจมีการชำรุดฉีกขาดเกิดขึ้น แพทย์แนะนำให้ตรวจปัสสาวะปีละครั้ง โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสียง เช่น มีวัยเกิน 50 ปีขึ้นไป ผู้สูบบุหรี่ทุกวัย ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคไต และผู้ป่วยด้วยโรคเบาหวาน
จะวินิจฉัยได้อย่างไร
แพทย์จะพบสัญญาณอันตรายดังกล่าว เช่น หากมีเลือดในปัสสาวะหรือมีโปรตีนในระดับสูง เราก็จะถูกส่งไปพบแพทย์ที่เชี่ยวชาญด้านไต โดยเฉพาะซึ่งอาจต้องตรวจรายละเอียดไปอีก เช่น เอกซเรย์ อัลตร้าซาวด์ ตรวจเลือด หรือการตัดชิ้นเนื้อของไตไปตรวจสอบ
สาเหตุธรรมดาๆของการเกิดโรคไตคืออะไร
พื้นฐานที่สุดคือโรคจากกลุ่มเส้นโลหิตที่ไตอักเสบ ทำให้ผอมแห้ง น้ำหนักลดลง เป็นการติดเชื้อของไต ส่วนอีกสาเหตุหนึ่งก็คือการเป็นโรคเบาหวาน
ทำอย่างไรไม่ให้โรคนี้ลุกลามหนักขึ้น
ถ้าพบแต่แรกๆก็อาจคุมไม่ให้การแพร่เชื้อก้าวหน้าไปถึงอาการไตวายได้กว่าครึ่ง เช่นการคุมโดยใช้ยาควบคุมความดันเลือดหรือ ACE (Angiotensin Converting Enzyme) เป็นตัวยับยั้ง
จริงไหมที่ว่า คนสูงอายุจะเสี่ยงกว่าเด็กๆ
ไม่เสอมไป แม้โรคนี้จะเกิดกับผู้ที่วัยเกิน 50 ปีส่วนมาก แต่เด็กๆก็อาจเป็นโรคไตได้เช่นกัน
สัญญาณเตือนล่วงหน้าว่าจะเป็นโรคไต
โชคร้ายที่โรคนี้ได้สมญาว่าเป็น "โรคหลบๆซ่อนๆ" จึงไม่มีสัญญาณเตือนปรากฎชัดเจน แต่ที่พบบ่อยๆก็ได้แก่ ข้อบวม ปัสาวะเป็นฟองหรือสีขุ่นหรือมีสีเข้มเหมือนน้ำโคล่า เหนื่อยง่าย ร่างกายอ่อนแอ อาเจียน คลื่นไส้ หากมีอาการทั้งหมดนี้ ควรรีบไปพบแพทย์ไม่ว่าจะอยู่ในวัยใด
อะไรทำให้เกิด อาการไตวายและจะรักษาอย่างไร
โรคนี้เกิดจากกรรมพันธ์ประมาณ 10% จากเหตุของไตวาย เกิดจาการมีซีสต์นับร้อยๆถุงที่ขยายจำนวนและเพิ่มความกดดันต่อเนื้อเยื่อที่มีสุขภาพดี ทำให้เกิดกระบวนการเสื่อมถอยของไตในการทำงาน เด็กที่เกิดจากพ่อแม่ที่เป็นโรคนี้มีโอกาสถึง 50%ที่จะเกิดโรคไตขึ้นชีวิต แต่การตรวจหาซีสต์ในไตนี้จะยังไม่สามารถพบได้หากมีวัยไม่ถึง 20 ปี
จะป้องกันการเกิดนิ่วในไตได้อย่างไร
วิธีที่ดีที่สุดก็คือ ควรดื่มน้ำให้มากขึ้น ระวังอย่าให้ร่างกายกระหายน้ำ เพราะหินปูนในไตนั้นมักเกิดในช่วงระหว่างการขับถ่ายปัสสาวะเพราะเป็นวิธีทางธรรมชาติของร่างกาย ในปัสสาวะมีสารละลาย แคลเซียมและกรดยูริกปนอยู่ ในช่วงการขับถ่าย อาจมีการตกตะกอนสะสมเป็นหินปูนในไตได้หากเราดื่มน้ำน้อยเกินไปทำให้ร่างกายขจัดออกมาไม่หมด ดังนั้น จึงควรดื่มน้ำมากๆโดยเฉพาะในฤดูร้อนและผู้ที่อยู่ในเขตร้อนเพื่อให้ตกตะกอนในเหงื่อและปัสสาวะถูกระบายออกมาให้หมด
วิถีชีวิตแบบไหนที่ช่วยสุขภาพไตของเราได้
มีการวิจัยพบว่าบุหรี่มีผลกับการเกิดโรคไต ทำให้เพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อในไตมากขึ้น นอกจากนี้ ผู้มีน้ำหนักเกินและเป็นโรคเบาหวานก็เสี่ยงสูงเช่นกัน สิ่งที่คนหนุ่มสาวควรระวังก็คือพยายามดื่มน้ำทั้งก่อนและหลังในระหว่างช่วงที่ออกกำลังกาย
มีโรคอะไรที่อาจก่อให้เกิดโรคไตได้บ้าง
โรคเบาหวานจะนำไปสู่โรคไต คนไข้เบาหวานถึง 1 ใน 3 ที่พัฒนาสู่การเป็นโรคนี้ โรคความดันโลหิตสูงก็เป็นอีกโรคหนึ่งของสาเหตุโรคไตได้ โดยเฉพาะหากเป็นในคนอายุน้อยๆ 95% ของคนหนุ่มสาววัยต่ำกว่า 30 ปีที่เป็นโรคความดันโลหิตสูงจะเป็นโรคไตประกอบด้วย
การปลูกถ่ายอวัยวะของไต
เร็วๆนี้ในต่างประเทศมีการผ่าตัดที่เรียกว่า Laparoscopic Surgery เป็นการผ่าตัดเปลี่ยนไตให้ผู้ป่วยโดยที่ผู้บริจาคยังมีชีวิตอยู่ การผ่าตัดนี้ใช้เวลาสั้นๆที่โรงพยาบาลประมาณ 2 -3 วัน และการพักฟื้นที่บ้านอีกประมาณ 3 สัปดาห์ก็จะไปทำงานได้ตามปกติ ทำให้ผู้บริจาคตระหนักว่า เป็นไปได้ที่จะมีชีวิตอยู่ตามปกติแม้จะมีไตข้างเดียวก็ตาม ทั้งนี้วิธีนี้ผู้บริจาคยังสามารถช่วยญาติหรือคนที่รักให้มีชีวิตยืนยาวต่อไปได้ด้วยความช่วยเหลือจากตนอีกด้วย