เคยสังเกตหรือพบเห็นผู้ที่มีผิวหนังบริเวณลำคอ มีลักษณะเป็นปื้นสีน้ำตาลเข้มหรือดำ โดยผิวหนังอาจมีลักษณะขรุขระหนาตัวขึ้นคล้ายมีขี้ไคลเกาะ ยิ่งไปกว่านี้อาจถึงขั้นมีติ่งเนื้อขึ้นในบริเวณดังกล่าวจนทำให้ดูรกไปหมด ไม่เพียงแต่ผิวหนังบริเวณคอที่มักมีอาการดังกล่าว ผิวหนังบริเวณข้อพับทั้งหลายนั้นก็มีโอกาสเป็นรอยดำคล้ำแบบเดียวกันได้ ไม่ว่าจะเป็นซอกรักแร้ บริเวณข้อพับแขน ข้อพับขา หรือในบริเวณขาหนีบ โดยส่วนใหญ่ผู้ป่วยมักไม่มีอาการ แต่ก็มีผู้ป่วยบางท่านที่อาจพบอาการคันได้
อาการดังกล่าวนี้ มีชื่อในภาษาแพทย์ว่า Acanthosis Nigricans (อะแคนโทสิส นิกริแคนส์) หรืออาจเรียกง่ายๆ ในภาษาไทยว่า ปื้นดำบริเวณข้อพับค่ะ ผู้ที่มีรอยปื้นดำลักษณะดังกล่าว อาจใช้เป็นลักษณะบ่งชี้ของผู้ที่เริ่มมีอินซูลินในร่างกายที่มากเกินพอดี หรือมีภาวะดื้อต่ออินซูลิน โดยทั้ง 2 ประการนี้มักพบในคนอ้วน ซึ่งเป็นสัญญาณของการเกิดโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ตามมา ลักษณะของปื้นดำนี้พบได้ทั้งในผู้หญิง ผู้ชาย ในเด็ก ผู้ใหญ่ และมักพบมากในชนชาติที่มีผิวสีคล้ำ เช่น กลุ่มละตินอเมริกัน แอฟริกัน เป็นต้น
ปัจจุบันนี้ตามโรงเรียนต่างๆ พบเด็กที่มีโรคอ้วนอยู่ถึง 2 ใน 10 คน ที่น่าตกใจคือเริ่มพบเบาหวานชนิดที่สองซึ่งโดยปกติมักพบในผู้ใหญ่อายุ 40 ปีขึ้นไป ในเด็กวัยเพียง 10 ขวบเท่านั้น เป็นสัญญาณเตือนว่าลูกหลานคุณหรือแม้แต่ตัวคุณเองจะเริ่มมีโรคเบาหวานในอายุที่น้อยลง ส่วนอาการที่ใช้สังเกตว่าเรามีโอกาสเป็นเบาหวานหรือไม่นั้น นอกจากอาการซอกคอ ซอกแขน ซอกขาหนีบ หรือข้อพับเป็นรอยปื้นดำแล้ว สามารถสังเกตได้จากอาการกระหายน้ำ ดื่มน้ำบ่อย ปัสสาวะบ่อยโดยเฉพาะในตอนกลางคืน หรืออาจมีมดตอมปัสสาวะเนื่องจากความหวาน เด็กอาจมีอาการกระสับกระส่าย ไม่ค่อยมีสมาธิในการเรียนหนังสือ เป็นต้น
นอกจากนี้ปื้นดำตามข้อพับนี้จะพบในผู้ป่วยที่มีภาวะน้ำหนักเกิน อ้วนหรือในผู้ป่วยเบาหวานแล้ว อาจพบได้ในผู้ที่ใช้ยาบางชนิด เช่น ยารักษาเบาหวานจำพวกอินซูลิน กลุ่มยาเสตียรอยด์ หรือ กลุ่มยาคุมกำเนิด นอกจากนี้ยังพบได้ในผู้ที่เป็นมะเร็งบางชนิด โดยเฉพาะมะเร็งในช่องท้อง เช่น มะเร็งกระเพาะอาหาร ทั้งในผู้ใหญ่และเด็ก หรือมะเร็งไตในเด็ก ตามสถิติ กรณีพบมะเร็งนั้น ผู้ป่วยมักเสียชีวิตไม่นานหลังจากพบอาการปื้นดำบริเวณข้อพับดังกล่าว
การรักษาเริ่มแรกเลย ด้วยการกำจัดภาวะที่เป็นต้นตอของปื้นดำ ไม่ว่าจะเป็นภาวะดื้อต่ออินซูลิน เบาหวาน หรือ สาเหตุอื่นๆ เช่น มะเร็ง หรือ ยาบางชนิด ส่วนการทำให้ปื้นดำดูดีขึ้น ได้มีการพยายามใช้หลาย ๆ วิธีร่วมกัน เช่น การใช้กรดผลไม้ หรือกรดวิตามินเอทา การขัดผิวด้วยเครื่องมือ (Dermabrasion) หรือ ใช้เลเซอร์ ส่วนการตอบสนองต่อการรักษานั้น ขึ้นกับสาเหตุที่ก่อให้เกิดปื้นดำ กรณีผู้ป่วยเบาหวาน หรือผู้ที่มีภาวะดื้อต่ออินซูลินนั้น การตอบสนองต่อการรักษามักได้ผลเร็วและดีกว่าผู้ที่มีปื้นดำโดยสาเหตุเกิดจากการเป็นมะเร็ง
บทความโดย พญ.อนงค์ลักษณ์ รัตนศิริวิไล pleasehealth.com
