วิถีชีวิตของชาวไทย มักมีความเชื่อเกี่ยวกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์ หรือสิ่งที่มองไม่เห็นควบคู่อยู่เป็นประจำ ไม่ว่าจะเป็นความเชื่อเกี่ยวกับการตั้งศาลเจ้าที่ หรือศาลตา ยาย ไว้ที่บ้าน

ศาลตา ยาย ถือเป็นการอัญเชิญดวงวิญญาณ ให้ขึ้นมาสถิตบนศาล เพื่อช่วยคุ้มครองดูแลเจ้าของบ้านในปัจจุบันและครอบครัวให้ปลอดภัย จึงควรเลือกพื้นที่ให้ถูกทิศทาง

โดยปกติศาลตายาย มักนิยมสร้างเป็นเรือนไทยจำลองที่มี 4 หรือ 6 เสา เนื่องจากมีลำดับสถานภาพต่ำกว่าศาลพระภูมิ และจะต้องเตรียมเครื่องตั้งให้ครบถ้วน ดังนี้

  -  พระภูมิ
  -  ตุ๊กตาตายาย ตุ๊กตาตั้งศาล
  -  ตุ๊กตาบริวาร ได้แก่ บริวารชาย-หญิง นางรำ และช้าง ม้า
  -  ผ้าสี
  -  พวงมาลัย
  -  พวงมาลัยดาวเรืองดอกใหญ่ พวงมาลัยดาวเรืองดอกเล็ก
  -  โอ่งน้ำเงินทอง
  -  ผ้าม่านศาล
  -  เครื่องใช้ในพิธีลงเสาเอก ประกอบไปด้วย พลอยเก้าสี อิฐเงินทองนาค และไม้มงคล

มองหาตุ๊กตาตั้งศาล ดูเพิ่มเติม https://www.sanmuangrat.com/ตุ๊กตาตั้งศาล/

โดยสามารถจ้างซินแสหรือหมอดูมาเพื่อดูฮวงจุ้ยและกำหนดสถานที่ หรือเจ้าบ้านสามารถกำหนดสถานที่ได้เอง โดยการปรึกษาหรือถ่ายภาพส่งให้พราหมณ์ชี้จุดตำแหน่งที่ตั้ง ซึ่งควรจะมีหลัก ดังนี้

- อย่าหันหน้าศาลตรงกับประตูทางเข้าด้านในบ้านหรือตัวบ้าน เพราะมีความเชื่อว่าจะทำให้มีสิ่งไม่ดีเข้ามายังภายในบ้านได้
- ห้ามตั้งไว้ใต้บันได เพราะเป็นพื้นที่สัญจร จะทำให้ไม่สงบ
- ไม่ตั้งในตำแหน่งใต้คานบ้าน เพราะอาจส่งผลให้ความศักดิ์สิทธิ์ของเจ้าที่ลดลงได้

- ไม่ตั้งศาลหลบมุม ใกล้ของมีกลิ่น เช่น ถังขยะ ห้องน้ำ บ่อบำบัด เป็นต้น
- ไม่ตั้งกีดขวางประตูอาคารและประตูรั้ว

- ตั้งศาลออกมาให้ไกลจากตัวบ้าน และห้ามตั้งไปทางทิศตะวันตกโดยตรง
- ทิศที่ดีและเหมาะสมที่สุด คือ ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ รองมาจะเป็นทิศตะวันออกและทิศตะวันออกเฉียงใต้

หัวใจสำคัญในการตั้งศาลตา ยาย

เป็นที่รู้กันดีว่าศาลตา ยาย นั้นมีความศักดิ์สิทธิ์ และเป็นที่เคารพ บูชาของคนไทย มาอย่างยาวนาน ดังนั้น จึงต้องดูแล รักษาความสะอาด ทั้งศาล และบริเวณโดยรอบให้สะอาดอยู่เสมอ เพื่อแสดงถึงความเคารพต่อดวงวิญญาณที่อยู่ในศาลนั่นเอง และสิ่งสำคัญในการตั้งศาลให้เกิดความศักดิ์สิทธิ์ ได้แก่

- ฤกษ์ยามที่ถูกต้อง เพราะจะช่วยเสริมสิริมงคลและสิ่งที่ดีให้แก่ผู้อยู่อาศัย

- อาจารย์ หมอโหรา หรือพราหมณ์ที่มาทำพิธีอัญเชิญ ที่มีคุณสมบัติครบและมีศีลมีธรรม

สรุป

การตั้งศาลตายายก็ถือได้ว่าเป็นการเคารพนับถือผู้ครอบครองสถานที่เดิม ให้ช่วยคุ้มครอง ป้องกัน แล้วก็ดูแลรักษาสมาชิกในบ้านให้ร่มเย็นเป็นสุข อยู่รอดไม่มีอันตรายนั่นเอง